Šamšir
Etnološko odeljenje (inv.br. EV-1268), Gradski muzej Subotica
O šamšir sabljama
Današnji oblik ovog oružja je nastao tokom 16. veka. Iransko-persijskog je tipa. Šamšir pripada porodici handžar-sablji, a naziv potiče od persijske reči „shamshīr” što u prevodu znači „lavlji zub”. Slične šamšir sablje su korišćeni od strane Mameluka, zatim od strane muslimanskih vođa Mogulskog carstva u Indiji, takođe bila je poznata i u susednim arapskim zemljama.
O odabranoj sablji
Sablja deo zbirke Oskara Vojnića (Subotica, 1864 – Port Said, 1914), subotičkog zemljoposednika i doktora prava, lovca, svetskog putnika, istraživača i putopisca, a povezana je sa njegovim putovanjem u Indiju. Pretpostavlja se da ovaj primerak potiče iz severne Indije, iz 19. veka. Kod izrade se primećuje tipičan muslimansko-indijski dizajn. Na severnim delovima današnje Indije se prostiralo Mogulsko carstvo, gde je dominantna kultura bila mongolsko-turska. Ova sablja odlično pokazuje ovu „sintezeu“, pošto su u južnijim krajevima Indije oblici sablji potpuno drugačiji.
Mere i detalji
Ukupna dužina šamšira je 98 cm, dužina sečiva 85 cm, rukohvat 13 cm, krsnica 13,5 cm. Radi se o dugačkom oružju, snažno zakrivljenom, koji je korišćen i od strane konjice. Sečivo je od tzv. wootz čelika, koji predstavlja jednu visokokvalitetnu vrstu čelika iz Indije, koji pripada grupi takozvanih čelika iz Damaska. Ovakav kvalitet je obezbedio mogućnost upotrebe predmeta u dužem vremenskom periodu. Na sečivu se nalaze dva kanala koji obezbeđuju lakoću rukovanja, ali ujedno čine oružje masivnim i elastičnim. Na donjem delu sečiva, sa obe strane su vojne oznake, koje liče na oznake britanskih oružja. Oficirska oružja u Indiji su označena britanskim oznakama, pošto je Indija u to vreme bila britanska kolonija. Krsnice šamšir sablji su pravljene od pozlaćene bronze ili bakra, što se može reći i za ovaj primerak. Rukohvat je sastavljen od dve ploče čiji materijal je slonovača, a koji su pričvšćeni jedan za drugi sa dva ukrašena eksera. Rukohvat prati mamelučki dizajn, što se ogleda u završetku, tj. uvijenoj jabučici.
Tekst: Andor Horvat, etnolog-pripravnik
Fotografije: Svetlana Kolović, fotograf
