Bakonja fra Brne
U okviru novog projekta Gradskog muzeja Subotica pod nazivom Pogled u prošlost, jednom u dve nedelje u posebno izrađenom izlogu koji se nalazi sa desne strane glavnog ulaza, prolaznicima će biti predstavljen jedan muzejski predmet iz zbirki našeg muzeja.
Inicijativa omogućava sugrađanima da otkriju, a muzeju da prikaže bogatstvo zbirki i predmete koji nisu deo trenutnih muzejskih postavki. Istorijski i kulturni kontekst eksponata će biti prikazan kroz prateći tekst na ekranima u samom izlogu. Projekat omogućava fokusiranje na pojedinačne predmete iz zbirki na svojstven način.
Milan Besarabić, Bakonja fra Brne (oko 1955)
Karikatura – skulpturasa nazivomBakonja Fra Brne (oko 1955), delo je vajara Milana Besarabića (Čačak, 1908 – Beograd, 2011), jednog od vodećih predstavnika ovog žanra u jugoslovenskom vajarstvu. U formi male skulpture, izraženim satiričnim crtama predstavljenog lika unosi humorističku notu u likovnu granu vajarstava početkom pedesetih godina XX. veka, a te su karikature – skulpture uveliko obeležile njegov opus.
Skulptura iz zbirke subotičkog muzeja predstavlja tzv. Bakonju, Ivu Jerkovića koji je, sledeći porodičnu tradiciju, postao franjevački redovnik. Glavni je lik istoimenog romana Sime Matavulja (Šibenik, 1852 – Beograd, 1908) , nastalog 1892. godine, koji na duhovit i vitalan način opisuje svet Dalmatinskog zagorja i život u franjevačkom samostanu u Visovcu. Sledeći realistički prikaz tamošnjih prilika, roman prožet humorom, inspirisao je vajara za vizuelni prikaz glavnog lika u formi karikaturne skulpture.
Autor karikature-skulpture Bakonja fra Brne Milan Besarabić bio je učenik vajara Petra Palavičinija. Jedan je od retkih jugoslovenskih vajara koji je negovao skulpturalnu karikaturu. Rodonačelnik je i Zemunske škole karikature, a u svom beogradskom ateljeu podučavao je subotičkog vajara Ferenca Kalmara, o čemu svedoči i njegova skulptura Komedijaš (1954). Za subotički Gradski muzej skulptura Bakonja fra Brne otkupljena je nakon samostalne izložbe Milana Besarabića u Gradskoj izložbenoj sali u Subotici 1956. godine.
Ljubica Vuković Dulić
istoričar umetnosti, viši kustos
