Srpska saborna crkva u Tabanu
U okviru novog projekta Gradskog muzeja Subotica pod nazivom Pogled u prošlost, jednom u dve nedelje u posebno izrađenom izlogu koji se nalazi sa desne strane glavnog ulaza, prolaznicima će biti predstavljen jedan muzejski predmet iz zbirki našeg muzeja.
Inicijativa omogućava sugrađanima da otkriju, a muzeju da prikaže bogatstvo zbirki i predmete koji nisu deo trenutnih muzejskih postavki. Istorijski i kulturni kontekst eksponata će biti prikazan kroz prateći tekst na ekranima u samom izlogu. Projekat omogućava fokusiranje na pojedinačne predmete iz zbirki na svojstven način.
Srpska saborna crkva u Tabanu – Sećanje na nestalu srpsku varoš
Katalog izložbe
Urednici: Tamas Čaki i Ksenija Golub, istoričari umetnosti
Taban, gradska četvrt koju brojni žitelji Budimpešte još uvek sa nostalgijom pominju, ovekovečena je na mnogobrojnim fotografijama, grafikama i slikama. Na ovim slikama se na obronku planine Gelert pomalja vitki crkveni toranj sa baroknim šlemom. Građevina koja se uzdizala iznad gradske četvrti bila je Srpska pravoslavna saborna crkva podignuta sredinom 18. veka, budući da je kvart nazivan i Racvaroš, bio jedan od centara srpskog stanovništva, kao i Srpske pravoslavne crkve u Mađarskoj.
Srpska zajednica podigla je crkvu nakon 1690. godine. Oko crkve su osnovane i ustanove srpske zajednice, gradska kuća, škola i groblje. Tokom 18 i 19. veka Budim je bio kulturno središte Srba u okviru Habzburškog carstva; Od 1796. godine ovde je radila i Univerzitetska štamparija koja se iz Trnave preselila u budimsku tvrđavu i koja je postala najznačajnija radionica srpskog izdavaštva.
Opsada Saborne crkve tokom 1944-45. godine nanela je veliku štetu hramu, a zbog sve manjeg broja srpskog življa verska zajednica nije raspolagala sredstvima dovoljnim za obnovu, te je crkva srušena. Time je iz prestonice nestalo najvažnije identitetsko obeležje srpske zajednice u Budimpešti.
