Out of Africa
U okviru novog projekta Gradskog muzeja Subotica pod nazivom Pogled u prošlost, jednom u dve nedelje u posebno izrađenom izlogu koji se nalazi sa desne strane glavnog ulaza, prolaznicima će biti predstavljen jedan muzejski predmet iz zbirki našeg muzeja.
Inicijativa omogućava sugrađanima da otkriju, a muzeju da prikaže bogatstvo zbirki i predmete koji nisu deo trenutnih muzejskih postavki. Istorijski i kulturni kontekst eksponata će biti prikazan kroz prateći tekst na ekranima u samom izlogu. Projekat omogućava fokusiranje na pojedinačne predmete iz zbirki na svojstven način.
Out of Africa
Drvena maska iz Togoa je izrađena sedamdesetih godina prošlog veka i verovatno je i u to vreme dospela do Lasla Balle, ambasadora Jugoslavije: kao što smo saznali od naslednika ambasadora, on je bio i strastveni sakupljač lokalnih suvenira, koje je rado kupovao na pijacama i vašarima. Pored ove strasti su mu često – kao zvaničniku jedne od države lokomotive pokreta nesvrstanih – poklanjali predmete „karakteristične“ za dotičnu zemlju ili region.
Predmeti izloženi na ovim i sličnim vašarima su već nedvosmisleno bili mešavina tradicionalnog sadržaja i potražnje turista: koristeći rešenja pout naše maske, gde su prikazani motivi zmije, ptice i same kompozicije – funkcija zastrašivanja – u istom mahu stiču dojam „prastarog i autentičnog“. I pored navedenog možemo ipak ustanoviti činjenicu, da smo u prilici posmatrati veoma lep primerak plemenske umetnosti.
Maska je ručno rezbarena, ali mu manjka praktična funkcija samim time, da nije namenjena za upotrebu, nego da bi služila kao ukras za zid. Motivi zmije i ptice, izraženi zubi poseduju svoje značenje, ali u ovom slučaju imaju isključivo ukrašavajuću funkciju.
Laslo Bala (Balla László) je rođen u Zrenjaninu 10. juna 1918. godine. U svom rodnom gradu je završio osnovnu i srednju školu, a od 1936. do 1940. godine pohađao je Tehnički fakultet u Beogradu, gde je bio potpredsednik Udruženja mađarskih studenata „Boljai Farkaš” u Beogradu. Diplomirao je 1943. godine na budimpeštanskom Tehničkom univerzitetu „Jožef Nador”. U periodu od 1945. do 1947. godine radi kao profesor u zrenjaninskoj Tehničkoj školi, a istovremeno obavlja i dužnost sekretara Mađarske kulturne zajednice u Zrenjaninu.
U Suboticu dolazi 1947. godine. Postavljen je iste godine za direktora Srednje građevinske škole, u kojoj ostaje do 1959. godine. Od 1958. godine aktivno se bavi politikom. Bio je potpredsednik Narodnog odbora sreza Subotica od 1960. do 1963. godine i za to vreme uložio mnogo truda u osnivanje i izgradnju Ekonomskog fakulteta, Više građevinske, mašinske i elektrotehničke škole, đačkog internata, zgrade nove opštine, Centra za socijalni rad, Paulinuma, kao i izgradnju srednjih stručnih i brojnih osnovnih škola na području sreza Subotica. U periodu 1963-1967 je biran za narodnog poslanika Skupštine Srbije i predsednika skupštinskog odbora za urbanizam i komunalna pitanja: nemerljiv je njegov doprinos u izgradnji Gradske bolnice i sudske zgrade u Subotici.
Prvi je akreditovani ambasador Jugoslavije mađarske nacionalnosti i od 1969. do 1973. godine obavljao je dužnost ambasadora u Iranu. Posle povratka iz Irana postavljen je za načelnika Odeljenja za severnu Afriku i Bliski istok u Sekretarijatu za spoljne poslove Jugoslavije u Beogradu. Imenovan je za ambasadora Jugoslavije za Ganu, Togo, Liberiju i Benin 1977. godine i na istoj dužnosti nalazi se do 1981. godine. Preminuo je u avgustu 2009-te godine. Naslednici su predmete iz Afrike poklonili Gradskom muzeju Subotica.
Arpad Pap
